Grondwater is letterlijk grenzeloos. Onder onze voeten bevindt zich in Nederland een grote hoeveelheid water in de bodem: grondwater. Grondwater stroomt onder onze voeten door, zonder zich te houden aan gemeentegrenzen, provinciegrenzen, landsgrenzen, wetten of beleid.

Het grondwater gebruiken we voor allerlei doelen: drinkwater, koelen, warmte opslaan voor duurzame energie, onontbeerlijk voor gewassen, bomen en natuur. Zonder grondwater is Nederland onleefbaar. Dat betekent dat we grondwater moeten beschermen. Benutting is goed maar heeft wel spelregels nodig. Die spelregels voorkomen dat grondwater op is en dat grondwater vervuild raakt. Dit zijn spelregels die overheden op lokaal niveau vaststellen. Dat geeft de ruimte om maatwerk te maken. De Omgevingswet geeft die mogelijkheden.

Grondwater onder de Omgevingswet is gedefinieerd als het water dat zich in de verzadigde zone bevindt.

Doel

Grondwater is onderdeel van een groter geheel: het watersysteem. Daar zijn verschillende overheden verantwoordelijk voor. In deze bouwsteen werken we inhoudelijke zaken hiervoor uit en geven we ook procesmatige tips om het ‘systeem grondwater’ goed te gebruiken en te beschermen.

Team

Het team bestaat uit Nicole Hardon (Bodem+), Lex Stax (zelfstandige bodemadviseur) en Meinie Naus (bodemadviseur, Tauw).

Producten

De grondwaterkit: dit document geeft procesmatige en inhoudelijke handvatten voor de betrokken overheden. De grondwaterkit bevat:

• Achtergronden: grondwater als asset
• Grondwater als systeem: uitleg van de ‘knoppen’ waar aan gedraaid kan worden
• De juridische bouwstenen: uitleg van de instrumentenmix
• Uitleg van het proces tussen de betrokken overheden
• Bouwstenen voor een omgevingsplan: koppeling van grondwater met maatschappelijke thema’s

Workshops: onderdeel van de uitwerking is het houden van twee workshops. Het betreft twee workshops over respectievelijk de regels voor grondwatersanering en over klimaatadaptatie.

Juridische frames: een overzicht van de relevante regelgeving en de lokale afwegingsruimte per onderwerp.

Informatiebladen: met achtergrondinformatie over de bouwsteen.

Verdiepingssessie grondwater in het omgevingsplan

Op 16 juni 2022 heeft programma Bodembeheer van de Toekomst een verdiepingssessie georganiseerd over grondwater in het omgevingsplan met een omgevingsdienst, provincie en enkele gemeenten uit één regio. Doel is de deelnemers op weg te helpen met vragen en meer inzicht te geven in het invullen van het grondwaterbeleid in het omgevingsplan. De sessie ging over het bepalen van grondwaterambities en hoe deze in de regelgeving –specifiek het omgevingsplan -verwerkt kunnen worden. Belangrijke vragen zijn: wat gaat er mis als gemeenten voorlopig niks regelen? Met welke onderbouwing ga je wel/niet iets regelen? Voldoen we aan het KRW-doel?

Besproken onderwerpen:
▪ (Gemeentelijke) ambities grondwaterkwaliteit
▪ Concrete regels omgevingsplan
▪ Conclusies en bespiegelingen

Webinars

De webinar gaat in op het informatieproduct grondwaterkwaliteit. We bezien grondwaterkwaliteit daarbij in de breedste zin van het woord en leggen de koppeling met de maatschappelijke opgaven waar Nederland voor staat. In het tweede deel wordt ingegaan op de vragen die deelnemers over dit onderwerp hebben ingediend aan de hand van een casus. Hierbij ligt de focus op grondwaterkwaliteit in relatie tot het omgaan met historische verontreinigingen en de noodzaak tot sanering hiervan.

Bekijk en download de presentatie